Page Nav

HIDE

Grid

GRID_STYLE

Pages

Classic Header

{fbt_classic_header}

Breaking News

latest

Πρωτογενής….εν Τήνω. Σκέψεις...Του Παντελή Αρμάου

Είναι τώρα πια πανθομολογούμενο, στην περίοδο της κρίσης, ότι ο ένας πυλώνας ανάπτυξης για τα νησιά μας είναι ο αγροτικός τομέας. Η επι...


Είναι τώρα πια πανθομολογούμενο, στην περίοδο της κρίσης, ότι ο ένας πυλώνας ανάπτυξης για τα
νησιά μας είναι ο αγροτικός τομέας. Η επιστροφή στην ύπαιθρο και λόγω της μεγάλης ανεργίας των
αστικών κέντρων, θεωρείται σχεδόν βεβαία και νομοτελειακή. Η αντίστροφη ροή-κίνηση της έντονης
αστυφιλίας των δεκαετιών του ΄60, ΄70 και΄80 με ρυθμούς ολοένα αυξανόμενους (πάντως ακόμα
μικρούς) άρχισε και πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Η ευθύνη των ιθυνόντων κάθε επιπέδου, για την προετοιμασία και την αντιμετώπιση του
ζητήματος είναι πολύ σημαντική και πρέπει να ιδωθεί με σοβαρότητα, οργάνωση και αξιοποίηση
όλων των δυνατοτήτων με συγκεκριμένες προτάσεις και στη βάση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων.
Η αναπτυξιακή κατεύθυνση του τομέα πρέπει να προσαρμοσθεί στην κλίμακα του νησιωτικού,
ιδιαίτερου χώρου με πλήρη διερεύνηση-εκμετάλλευση των ενισχύσεων που παρέχουν τα κοινοτικά
και εθνικά προγράμματα και πολιτικές. Επίσης να μελετηθούν και εκτελεσθούν τα απαιτούμενα μικρά
κατά κανόνα συνοδά έργα υποδομής, που επιτρέπουν ανταγωνιστικώτερο κόστος στα παραγόμενα
προϊόντα και σημαντική προστιθέμενη αξία.
Είναι πασίδηλη αναγκαιότητα πλέον ότι για να βγούμε από την περιδίνηση της πολυεπίπεδης
κρίσης πρέπει σε κάθε επίπεδο και τομέα να αρχίσουμε να παράγουμε και να μην αρκούμαστε
μονοσήμαντα στην παροχή υπηρεσιών.
Επιδίωξη κυρίαρχη είναι η καθετοποιημένη παραγωγή-επεξεργασία-μεταποίηση-εμπορία-διάθεση
επιλεγμένων συγκεκριμένων προϊόντων όλου του φάσματος του πρωτογενή τομέα. Αυτονόητη είναι η
οργάνωση σε μικροεπιχειρηματικό επίπεδο με εξειδικεύσεις ανά στάδιο και συνεργασίες σε ομάδες με
εκμετάλλευση καινοτομικών λύσεων και τεχνολογικών δυνατοτήτων.
Η εστίαση των προσπαθειών πρέπει να στοχεύει στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων
αφού εκ των πραγμάτων οι ποσότητες είναι περιορισμένες. Πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια
πιστοποίησης επιλεγμένων λίγων αγροτικών προϊόντων (ΠΟΠ-ΠΓΕ) π.χ. τυροκομικών (ίσως
στρογγυλό τυράκι, μαλαθούνι) μέσω του Αγροτικού Συνεταιρισμού (είναι στο τελικό στάδιο η
διαδικασία για την κοπανιστή), όπως και κηπευτικών π.χ. αγκινάρα. Συναφώς εδώ πρέπει να τεθεί και
το ζήτημα της απλούστευσης των διαδικασιών πιστοποίησης. Ο οποιοσδήποτε σχεδιασμός του τομέα
σε πολύ μεγάλο βαθμό προϋποθέτει το συντονισμό με το στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας
Νοτίου Αιγαίου με τις διαφοροποιήσεις και συμπληρώσεις όπου κρίνεται αναγκαίο.
Το Καλάθι του Αιγαίου που έχει αποφασισθεί από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είναι
ενθαρρυντικό σημείο και αξιόλογο βήμα το οποίο πρέπει να εμπλουτισθεί με πληρέστερη αποτύπωση
των προϊόντων κάθε νησιού και κυρίως να προωθηθεί συντονισμένα και αποφασιστικά.
Παράλληλα η ανάπτυξη της Πρωτογενούς παραγωγής πρέπει να συνδυασθεί και να συνδεθεί με
τον άλλο πυλώνα ανάπτυξης των νησιών, τον Τουρισμό, ώστε σε πλήρη συνεργασία αξιοποίηση
ευκαιριών και αλληλοτροφοδότηση να επιτευχθούν τα μέγιστα δυνατά πολλαπλασιαστικά
αποτελέσματα.
Οι δημιουργηθείσες μονάδες (με πολλές, πολλών προσπάθειες) του Σφαγείου και του
Ελαιοτριβείου πρέπει ολόψυχα και «πάσει δυνάμει» να στηριχθούν και να συνεχίσουν να λειτουργούν
με κριτήρια οικονομικής βιωσιμότητας από κατάλληλους, ενδεδειγμένους για την κάθε μία φορέα και
όχι με μίζερη κακώς εννοούμενη «δημοσιουπαλληλική» αντιμετώπιση.
Η επιβίωση και στήριξη της τοπικής παραγωγής προϋποθέτει την προβολή και προώθηση των
ανωτέρας ποιότητας προϊόντων. Πρώτο βήμα στην κατεύθυνση αυτή είναι η κατανάλωση και
προώθηση από τις μονάδες εστίασης, διαμονής και εμπορίας νωπών τοπικών προϊόντων. Επίσης
εντελώς απαραίτητη θεωρείται η κατά το δυνατόν διάθεση των προϊόντων μετά από συσκευασία,
τυποποίηση και επεξεργασία (π.χ. αγκινάρα, λιαστή ντομάτα, παξιμάδια, ζυμαρικά, αρωματικά-

φαρμακευτικά φυτά κ.ά.) από ειδικές προς τούτο μικρές μονάδες (ήδη υπάρχουν μερικές για κάποιες
περιπτώσεις), εις τρόπον ώστε, σε συνδυασμό με την εξωστρέφεια, να αυξάνεται η προστιθέμενη αξία
και οι συμπληρωματικές δραστηριότητες και συνέργιες.
Σε ότι αφορά τη γκάμα των προϊόντων, πέραν των κηπευτικών και δενδρωδών (εσπεριδοειδή,
ρόδια, φραγκόσυκα-αραπόσυκα, κ.ά.) καλλιεργειών μεγάλη έμφαση πρέπει να δοθεί στα αρωματικά
και φαρμακευτικά φυτά καθώς και σε ορισμένα αυτοφυή, που είναι απόλυτα προσαρμοσμένα
στις γεωκλιματικές συνθήκες του νησιωτικού περιβάλλοντος (κάππαρη, κρίταμο, ρίγανη, μέντα,
λουίζα, δενδρολίβανο, ματζουράνα, δυόσμος, μανιτάρια, σπαράγγια κ.ά.). Επιβάλλεται να
προστατευθεί η τοπική παραγωγή αποφεύγοντας τους πειρασμούς του μαμωνά του κέρδους με
την «μεταβάπτιση» εισαγόμενων, κατά κανόνα υποβαθμισμένων ομοίων προϊόντων και οι παραγωγοί
να προβληματισθούν με τις προσφερόμενες τιμές των προϊόντων τους. Τα ποιοτικά τοπικά προϊόντα
μπορούν να αποτελέσουν τη βάση προσέγγισης-προσδιορισμού της γευστικής-γαστρονομικής
ταυτότητας του νησιού με τη συμμετοχή των επαγγελματιών και ερασιτεχνών που ασχολούνται στις
συναφείς δραστηριότητες.
Σε ότι αφορά την Κτηνοτροφία, μπορούν να επεκταθούν σε ελεγχόμενα επίπεδα οι κλάδοι της
προβατοτροφίας και βοοτροφίας τόσο για την παραγωγή κρέατος όσο και γάλακτος καθώς και ο
κλάδος της χοιροτροφίας για παραγωγή λουκάνικων και λούζας. Ιδιαίτερη επισήμανση πρέπει να γίνει
για τον κλάδο της Μελισσοκομίας και το εξαιρετικής ποιότητας μέλι (χλωρίδα, κλίμα, έδαφος).
Στην όλη προσπάθεια στήριξης της γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής αλλά και της διατήρησης
της βιοποικιλότητας στο νησί θα συμβάλλει καθοριστικά η αντιμετώπιση του τεράστιου προβλήματος
που δημιουργούν τα αδέσποτα κατσίκια. Οι καταστροφές που επιφέρουν και οι πληγές που
προκαλούν θα είναι ανεπανόρθωτες και μη επουλώσιμες. Δυστυχώς κανένας προβληματισμός για το
σοβαρό αυτό θέμα, πολύ περισσότερο κανένας σχεδιασμός συντονισμένης δράσης αντιμετώπισης του.
Κλείνοντας τις γενικές σκέψεις αυτές για τον πρωτογενή τομέα στο νησί κρίνεται απαραίτητο, να
τονισθούν και τα παρακάτω:
Κατά την προγραμματική περίοδο 2000-2006 αξιοποιήθηκαν σε σημαντικό βαθμό τα κοινοτικά
προγράμματα του τομέα με την υλοποίηση δράσεων δημόσιου χαρακτήρα αλλά κυρίως ιδιωτικών
μικροεπενδύσεων, Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΠΑΑΑΥ-ΟΠΑΑΧ), γεγονός που με γεμίζει
χαρά και ικανοποίηση για την όποια συμμετοχή και συμβολή μου.
Αντίστοιχα η ολοκληρούμενη στο τέλος του 2013 προγραμματική περίοδος 2007-2013 παρήλθε
χωρίς την υλοποίηση ανάλογων δράσεων, καίτοι υπήρχε η προηγούμενη εμπειρία και παράλληλα
στην δύσκολη περίοδο που διανύουμε η αναγκαιότητα ήταν πολλαπλάσια και θα έδινε διεξόδους με
τη δημιουργία μονάδων εξασφάλισης απασχόλησης και εισοδημάτων. Οι ευθύνες αναλογούν σε όλα
τα επίπεδα (κεντρικό, περιφερειακό, τοπικό). Η οικονομική επιβίωση απαιτεί τον πολλαπλασιασμό
της υλοποίησης των δράσεων και ενεργειών των κοινοτικών προγραμμάτων έστω και την ύστατη
αυτή ώρα κλεισίματος των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013 (δύσκολα βέβαια αν δεν έχουν
γίνει οι απαιτούμενες προεργασίες, μελέτες και αδειοδοτήσεις.
Ο μέγιστος συντονισμός των προσπαθειών και η συνεισφορά όλων των καθ’ ύλην αρμοδίων από
οιαδήποτε θέση και επίπεδο, «είναι εκ των ων ουκ άνευ» για την επίτευξη καλών αποτελεσμάτων και
πραγματικής, ορθολογικής, στέρεης προόδου του νησιού.

Παντελής Αρμάος