Page Nav

HIDE

Grid

GRID_STYLE

Pages

Classic Header

{fbt_classic_header}

Breaking News

latest

Ο ναός της Μεγαλόχαρης: Σύμβολο Ορθοδοξίας και καλλιτεχνικής αξίας | Γράφει ο Χρήστος Κυραρίνης

Η Παναγία της Τήνου είναι ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα του Ελληνισμού και γενικότερα ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα της παγκόσμια...


Η Παναγία της Τήνου είναι ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα του Ελληνισμού και γενικότερα ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα της παγκόσμιας ορθόδοξης εκκλησίας. Εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως περνούν να προσκυνήσουν την χάρη της, να εκπληρώσουν το τάμα τους και να εναποθέσουν τις ελπίδες και τα όνειρα τους σ’ αυτήν. Η Μεγαλόχαρη πέραν του αδιαμφισβήτητου χριστιανικού χαρακτήρα της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και με την ιστορία της νεότερης Ελλάδος γεγονός που της προσδίδει πλην από θρησκευτικό και εθνικό συμβολισμό.
     Ανάλογη είναι και η σημασία που αποδόθηκε στην λαμπρότητα κατασκευής του μεγαλοπρεπούς ναού. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εκκλησία και ένα μέρος του συγκροτήματος αποτέλεσαν το πρώτο δημόσιο οικοδόμημα της ελεύθερης Ελλάδας! Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι το οικοδόμημα ανεγέρθηκε το διάστημα μεταξύ 1823-1831 κάτω υπό δυσμενείς συνθήκες και σημαντικά γεγονότα που διαδραματιζόντουσαν στην τότε κατατρεγμένη και επαναστατημένη Ελλάδα. Το οικοδόμημα συγκροτήθηκε με την προσωπική εργασία χιλιάδων ανθρώπων απ’ όλο τον Ελλαδικό χώρο που έσπευσαν να καταθέσουν τον οβολό τους και να βοηθήσουν στην κατασκευή του. Ο ναός κτίσθηκε πάνω ακριβώς από το σημείο που βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, έπειτα από την προτροπή και το όραμα της μοναχής Πελαγίας. Η εικόνα της Παναγίας που στεγάστηκε, θεωρήθηκε θαυματουργή και σύντομα ο ναός απέκτησε τεράστια φήμη και εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους τόπους λατρείας. Η εύρεση της εικόνας και η ανοικοδόμηση του οικοδομήματος αποτέλεσε έναν από τους  σημαντικότερους «πυρήνες ελπίδας» της Ελληνικής επανάστασης, καθώς θεωρήθηκε από τους Έλληνες ως ένας θεϊκός οιωνός που θα βοηθούσε τον αγώνα τους ενάντια στον τουρκικό ζυγό.
     Ο αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο Ευστράτιος Εμμανουήλ Καλονάρης γνωστός ως  «Ευστράτιος Σμυρναίος», πράγμα το οποίο αποδεικνύεται και από τις δύο κτητορικές επιγραφές που βρίσκονται η μία στο ημικυκλικό υπέρθυρο της κυρίας εισόδου και η άλλη στην αρχιτεκτονική πλάκα της κόγχης του ιερού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αρχιτέκτων του ναού ήταν εκ καταγωγής Τηνιακός, μέλος της Τηνιακής παροικίας της Σμύρνης, πράγμα το οποίο ελάχιστοι γνωρίζουν. Η αρχική όψη που έδωσε στο συγκρότημα της Παναγίας περιελάμβανε: τον κυρίως ναό, τον κάτω ναό της Ευρέσεως, τους εξώστες, τα δωμάτια της βόρειας πτέρυγας, το κωδωνοστάσιο, της κρήνες, ένα μέρος των επιστυλίων, των κλιμάκων και των αυλών. Εσωτερικά ο ναός αποτελείται από: δύο πεντάτοξες κιονοστοιχίες με τέσσερις ολόσωμες μαρμάρινες κολώνες η κάθε μία, που ξεκινούν από την πρόσοψη μέχρι το τέμπλο του ναού. Οι τρεις πόρτες της πρόσοψης, μία σε κάθε κλίτος, παρέχουν πρόσβαση στους προσκυνητές. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο, στο κατώτερο μέρος του ξύλινο, επίχρυσο και στο ανώτερο γύψινο με ξύλινα διαζώματα. Ο τρόπος αυτός διακόσμησης της εκκλησίας ακολουθεί το σχέδιο των υψηλών μεταβυζαντινών σχεδιαστών. Το Ιερό Βήμα είναι πάνω σε τρεις μαρμάρινες βαθμίδες ψηλότερα από τον κυρίως ναό, στο οποίο υπάρχουν τρεις κόγχες. Η κεντρική κόγχη βρίσκεται πίσω από την Αγία Τράπεζα, η ανατολική διαμορφώθηκε σε Αγία Τράπεζα προς τιμή της Ανάληψης του Κυρίου και η δυτική προς τιμή της Κοίμησης της Θεοτόκου.
     Με την πάροδο των χρόνων όπως είναι φυσικό και λόγω των αναγκών που το επέβαλαν, αρκετές μετατροπές και παρεμβάσεις έλαβαν χώρα στο οικοδόμημα, χωρίς ωστόσο να διαφοροποιούν κατά πολύ την κυρίαρχη αρχική δομή του Ναού και ν’ αλλοιώνουν την όψη του. Πέραν του Καλονάρη εξίσου σημαντική κατά το στάδιο κατασκευής του ναού ήταν η συμβολή των Χατζησίμου Νικολάου και Φραγκίσκου Καναχίλη. Ο μεν πρώτος ήταν γλύπτης που κατάγονταν απ’ τα Υστέρνια και αποτελούσε τον ιθύνοντα νου όλων των μαρμάρινων κατασκευών που έγιναν στον ναό όπως για παράδειγμα: τους κίονες με τα κιονόκρανα, τον άμβωνα, τις κλίμακες, τις κρήνες και άλλα πολλά έργα. Ο δεύτερος που αναφέρθηκε παραπάνω ήταν λεπτουργός ταλιατόρος (εκ του λατινικού tagliatore) δηλαδή ξυλογλύπτης. Η καταγωγή του δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα, εικάζεται ότι είναι πολύ πιθανό να κατάγονταν από τον Πύργο της Τήνου και να ζούσε στην Αθήνα. Σ’ αυτόν και στους μαστόρους πρέπει να αποδοθούν: τα ξυλόγλυπτα μέρη του τέμπλου, ο δεσποτικός θρόνος, τα προσκυνητάρια, οι κορνίζες των εικόνων και πολλά ακόμα έργα. Θα ήταν παράλειψη στο σημείο αυτό να μην αναφερθεί και το όνομα του Φραγκίσκου Δεσύπρη, ο οποίος κατάγονταν από τον Τριπόταμο και ήταν ο ζωγράφος του ναού που φιλοτέχνησε όλες τις αγιογραφίες και πολλά ακόμα έργα στο εσωτερικό του ναού. Φυσικά πάμπολλοι ήταν οι άνθρωποι που πλην των προαναφερθέντων συνετέλεσαν στην ανοικοδόμηση του Ναού. Όπως είναι φυσικό παραπάνω αναφέρθηκαν τα ονόματα των πρωτομαστόρων του οικοδομήματος. Ωστόσο η συμβολή και εργασία όλων των ανθρώπων ήταν εξίσου σημαντική και κάθε άλλο παρά αμελητέα θεωρείται.
     Το υπέρλαμπρο οικοδόμημα της Παναγίας της Τήνου συνεχίζει και θα συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης και προορισμό των χριστιανών - προσκυνητών (και όχι μόνο) ανά τον κόσμο ετησίως. Εδώ και σχεδόν 190 χρόνια, η επίσκεψη εκατομμυρίων ανθρώπων στην Τήνο για την χάρη και το προσκύνημα της Παναγίας αποτελούν μια περίτρανη απόδειξη της πίστης και της αγάπης των ανθρώπων προς την Παναγία που  διαλαλείται εκκωφαντικά σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. 

Για τα Τήνια NEWS, 
Χρήστος Κυραρίνης